Afscheid nemen
Afscheid nemen – uiteengaan – vertrekken – een vaarwel – van iemand of iets, dat heeft zoveel gezichten. Wanneer doe je dat en waarom neem je afscheid van iemand of van iets? Wat doet het met je?
Het imago van ‘lieve zusters’
Het begint al heel jong. Het afscheid van zuster Adolpha van de kleuterschool. Klein, lief, blozende wangetjes en een rond brilletje. Daarna van de non die de eerste klas van de basisschool onder haar hoede heeft. Bijnaam zuster Sjeng. Zij heeft een onuitwisbaar en negatief stempel gedrukt op het imago van ‘alle zusters zijn lief’.
Ze sloeg met haar vlakke hand in je gezicht of met een of ander dun stokje. Ik geloof dat zij daarmee ook dingen op het bord aanwees. Jaren later besefte ik dat zij waarschijnlijk een klas met veertig kinderen niet aankon of dat zij misschien niet paste in het kloosterleven dat haar was opgelegd. Dat gebeurde in die tijd. De oudste kinderen uit een gezin moesten vaak het klooster in, zowel de meisjes als de jongens.
Onbevangenheid verliezen
Niet veel later ook het afscheid van mijn onbevangenheid dat alle grote mensen aardig en te vertrouwen zijn. Dat mijn geloof daarin al heel jong is verdwenen, besef ik pas in mijn tienerjaren.
Stiefoma
Van oma’s en opa’s die doodgaan. Kan mij niet herinneren hoe dat is geweest. Wel het afscheid van mijn stiefoma. Ik bezocht haar vaak. We hadden samen onze geheimpjes. Voelde mij veilig bij haar. Een gevoel dat ik in het gezin waarin ik ben opgegroeid heb gemist. Heb er lang verdriet van gehad nooit meer met haar te kunnen praten.
Afscheid van je familie
Het overlijden van je ouders. Dan blijf je toch iemands kind, maar bent ook niemands kind meer. Ook het afscheid nemen van oudste en derde, zus en broer. Vier kinderen, daarna nog maar drie, plots nog twee. Dat heeft een totale andere impact gehad dan het afscheid van mijn ouders. Er komt leegte voor in de plaats. Vriendinnen of vrienden die overlijden, wat een leegte laten ook zij achter, wat een gemis.
Het contact met familieleden opgeven. Het is misschien niet wat je wilt, maar door omstandigheden is er geen andere keuze dan afscheid te nemen.
Loslaten van het leven dat je leidt
Je manier van leven anders willen, het vertrouwde loslaten en iets anders proberen. Bijvoorbeeld ander werk of ergens anders gaan wonen. Afscheid nemen van die dingen waar je niet meer blij van wordt of je goed bij voelt. Het dwingt je een andere weg in te slaan. Zo’n afscheid vergt moed.
Wanneer je als vriendinnen, door een andere ontwikkeling die je doormaakt uit elkaar groeit en de vriendschap niets meer toevoegt. Of een afscheid door een misverstand. In het ergste geval hen moeten missen door overlijden. Dat laatste heb ik jaren geleden twee keer meegemaakt en ook dat heeft een enorme impact op mij gehad. Vriendinnen kwijtraken is pijnlijk.
Een scheiding. Men zegt heel snel dat je beter uit elkaar kunt gaan als het niet meer fijn is samen. Zo’n afscheid is helemaal niet gemakkelijk. Zeker niet als het je geliefde is. Maar ook het toekomstperspectief valt in duigen. Dat noopt je tot opnieuw bedenken en ondernemen. Je leven opnieuw in kaart brengen. Misschien is het voor veel mensen een verademing. Mij heeft het destijds veel kruim gekost weer iets op te bouwen.
Hond en poes
Het is altijd heel verdrietig afscheid te moeten nemen van je huisdier. Kan wel bedenken dat hond of poes een goed leven hebben gehad, maar toch vond ik het moeilijk. Ze zijn elke dag aanwezig in je huis. Hond, bedelend om koekjes, eten, spelen en wandelen en poes die om je benen draait en op schoot wil liggen.
Opruimen is moeilijk
Opruimen is voor mij ook een vorm van afscheid nemen. Van het vertrouwde, van teveel aan spullen of van voorwerpen waaraan een minder leuke herinnering is verbonden. Ik wil altijd alles bewaren voor het geval dat, of uit nostalgie. Opruimen vind ik moeilijk. Bij een verhuizing neem je afscheid van het huis en de plek. Van de mensen in de buurt. Soms ook van het dorp of de stad.
Uiteengaan is altijd moeilijk
Afscheid nemen is in het leven verweven. Door de dood, maar ook door andere omstandigheden waar ik het hierboven al over heb gehad. Het is soms het beste wat je kunt doen. Waarvan je ook denkt dat het ‘t beste voor jezelf is, maar het word je niet altijd in dank afgenomen. Soms begrijpt men het niet. Uiteengaan is altijd moeilijk.
Wat betekent afscheid nemen – uiteengaan – vertrekken – een vaarwel – van iemand of iets? Wat doet het met jullie?
26 reacties. Plaats een nieuwe
Wonderlijk, zoals deze post vandaag past bij het verhaal dat ik gisteren elders plaatste, ook over afscheid. Ik gaf woorden aan het overlijden van de moeder van een dierbare vriendin (met haar akkoord en grote dank). Het deed en doet me beseffen dat er al zoveel mensen weg zijn in mijn eigen leven …
Ik heb jouw verhaal gelezen, Cora. Wonderlijk vind ik ook hoe ik nu plots her en der vijf verschillende verhalen lees over afscheid. Voor mij speelt het de laatste tijd en ik ‘moest’ er gewoon over schrijven.
In je leven zijn er passanten waar je veel van leert, en er zijn mensen die als een rode draad mee gaan in jou leven. Al zie je ze een hele tijd niet , als je elkaar weer ziet voelt het goed en vertrouwd. Zo zie ik jou Ellie . X
Linda, dank voor je mooie reactie. Alleen de dierbaren laten je een afscheid echt voelen, de mensen die voorbijkomen in mindere mate, maar zijn op dat moment toch belangrijk en afscheid nemen van hen gaat voor mij toch altijd samen met emotie.
Afscheid nemen heeft iets beladen. De keren dat ik afscheid nam, je kan het ook afstand noemen, daar ging een lange tijd aan vooraf, maar was het daar dan kon ik er vrij snel mee leven. Het afscheid moeten nemen van m’n vriendinnen, 4 inmiddels, is nog steeds zwaar. Ik heb geen vriendschap meer aan durven knopen en vind de vriendschap en liefde met man en zoon genoeg. Het deed me te veel pijn. Nog iedere dag mis ik mijn moeder. Ze was de enige in mijn familie waar ik echt terecht kon. Ze begreep me, terwijl ik bij de rest het gevoel heb een vreemde eend in de bijt te zijn. Afscheid van mijn gezondheid is iets waar ik ook veel mee worstel. In m’n hoofd klopt daar niets van. Een prachtige column Ellie. Geeft de lezer te denken.
Ik ben heel trouw aan mens en vriendschap, maar als het niet meer goed voelt is er voor mij ook ‘Een lange tijd vooraf’ voordat ik bewust afscheid neem. En toch doet dat dan nog pijn, echter soms is er geen andere weg. Probeer altijd nog mensen toe te laten, maar ben wel behoudend geworden. Afscheid van dierbaren heeft veel impact, maar kan de herinneringen uiteindelijk als iets kostbaars met mij meedragen, dat wil niet zeggen dat ik hen niet mis. Afscheid nemen van je lichamelijk welzijn is heel ingrijpend, voel dat beslist met je mee en ook in mijn hoofd zijn er worstelingen, om maar niet te spreken over de worsteling met mensen die het niet serieus nemen. Dank Marnel voor jouw ‘open’ bijdrage aan mijn stukje xx
Lieve Ellie
Jouw verhaal keel intrigerend en bijzonder. Heb het gelezen.
Mijn verhaal bij het ouder worden verlies je veel geliefden en vrienden.
Liefde geven en ontvangen is voor mij altijd de basis geweest. Een luisterend oor.
Daaruit blijkt wat echte vriendschap is.
Liefs van Trudy
Trudy, mooie reactie, dankjewel. Bij het ouder worden vallen er mensen weg, familieleden, dierbaren en vrienden. Verlies kan verschrikkelijk pijnlijk zijn, maar ook kan het een warmte en liefde achterlaten waarin men zich kan koesteren. Gelukkig is dat laatste ook mogelijk en kun je verder met die fijne gedachten en gevoelens aan de mensen die niet meer in je leven zijn. Misschien heb jij een mooi gedicht over ‘afscheid’?
Elie, je schreef me al, afscheid komt ook samen. Je staat er niet alleen in. Het is van alle dag, maar o zo herkenbaar. Toen ik vandaag de berichtjes las, begonnen de klokken te luiden maar er was geen mis. Toeval? Ik denk het niet.
Een afscheid is nooit alleen, al zijn het de gedachten aan en de gevoelens over die ander die niet meer in je nabijheid is, je bent ‘samen’. Fijn dat je troost hebt kunnen halen uit de berichtjes die je gisteren hebt gekregen.
En twee verschillende Trudy’s ‘staan’ hier onder elkaar. Hoe wonderlijk ❣️
Tja, Ellie levensvragen. Zinvol om bij stil te staan. Niet al te vaak en misschien soms te weinig. In elk geval op momenten die voor mij er toe doen. In de vorm van een column. Op de gedenkdag van wijlen onze derde kleinzoon, Senn.
https://woordenbrei.wordpress.com/2016/08/04/voor-altijd-jong/
Ik heb je verhaal gelezen Robert, voor mij een droevig verhaal en gelijktijdig een mooie ode aan je kleinzoon Senn. Het verdriet zal enorm zijn geweest en waarschijnlijk ook altijd voelbaar zijn. Momenten om bij stil te staan blijven, elk afscheid vooral door de dood laat een stempel achter, gedenken voor ieder persoonlijk of samen met anderen. Sterkte!
Ook ik nam in de afgelopen periode afscheid. Als anderen over je praten en dingen vertellen die niet kloppen dan doet het iets met je. Zeker als wat verteld wordt gewoon klakkeloos wordt geloofd door anderen. Als je stiefzoon tegen zijn moeder en tante vertelt dat ik ooit gezegd zou hebben: “Als jij ……………………………dan vermoord ik jou”. Zulke woorden komen toch echt niet uit mijn mond en zeker niet tegen een kind, welk kind dan ook. Maar het werd wel geloofd door zijn moeder en tante (zus van mijn lief). Ik heb dus emotioneel afstand genomen van deze mensen. Afscheid genomen dus. Gelukkig staat mijn lief achter mij. Ik blog er niet over, ik weet dat mijn blog gelezen wordt door deze mensen. Die lol gun ik ze niet, dat ze lezen dat ik hiermee heel erg geworsteld heb.
Ach Wilma, dat is toch heel pijnlijk wat je hier schrijft. Ik ken jou niet ‘in het echt’ wel van social media en privé berichtjes die we elkaar al eerder eens geschreven hebben. Ik kan mij beslist niet voorstellen dat jij zoiets zou zeggen. Zo’n gebeurtenis die jij beschrijft heeft zeker een enorme impact op je gehad en ik begrijp de worsteling die je hebt doorgemaakt. Fijn dat Arie jou steunt, dat heb je ook nodig. Sterkte ❤️
‘Als anderen over je praten en dingen vertellen die niet kloppen dan doet het iets met je.’
Hetgeen je in deze zin zegt heb ik in mijn leven ook al vele malen letterlijk ervaren. Je voelt je gekwetst en machteloos, de ander gelooft er echt in. Ik kan mij voorstellen dat het jou ook diep heeft geraakt.
Dank Wilma voor je ‘open’ bijdrage over afscheid nemen en de impact die het heeft om te komen tot een afscheid.
Mooi beschreven en zo herkenbaar wat je schrijft.
Afscheid, uiteengaan, vertrekken, uiteengaan (wat het ook zijn mag) doet pijn en verdriet maar het kan ook een opluchting en bevrijding geven. Fijn om je weer te lezen.
We hebben het er vaker over en ook over gehad. Afscheid is in het leven verweven, men ontkomt er niet aan. Het geeft emoties die intens kunnen zijn, maar uiteindelijk ook een goed gevoel kunnen achterlaten.
je geeft weer stof tot stilstaan, Ellie ~ het inkijkje in jouw leven, ervaringen, de sparen die zijn nagelaten, de woorden die je eraan geeft, ze nodigen uit naar onszelf te kijken.
Welnu.
Voor mij is afscheid in de loop van mijn leven meer en meer een proces van aanvaarding en transformatie aan het worden. Wat had ik verdriet toen mijn vader vertelde dat hij kanker had. De vier jaar dat hij nog leefde, waren vervuld met verdriet en ik was een vol jaar in diepe rouw. ik droomde vreemde dromen, die ik samenvatte in gedichten en stippeltekeningen ‘reis door de nacht’ – ineens was het klaar en was de pijn van mijn verdriet verdampt; ik had een transformatie-reis gemaakt zonder dat ik dat onderweg besefte.
Ik begon herinneringen te krijgen aan mijn vader, zo levend, dat ik zijn stem hoorde ‘kijk’ – telkens als er vogels in mijn blikveld verschenen.
De dood van mijn kat Totem kostte me 3 jaren van rouw, tot ik zijn stem hoorde bij het fietsen over een ratelend houten bruggetje ’telkens als je aan me denkt, ben ik bij je.’
Mijn moeder… nu, bijna 6 jaar na haar overlijden, schilder ik met haar oude kwasten en kijk haar kunstboeken van schilders die haar aanspraken en zie wat haar in hen zo boeide. Ik begrijp haar drive, haar kunst, haar visie nu dieper dan toen ze leefde. Ik mis ons gesprek daarover. Haar bemoediging en haar humor en relativering. Het gezellige. Het samen. Maar pijn is het niet. Het is saudade.
Wat de dood me aan het leren is, is de toverachtige transformatie van de loodzware leegte naar gouden fonkeling.
Met dank voor je inspirerende stuk, Ellie.
Anne, dank voor je mooie bijdrage aan mijn verhaal over afscheid, het geeft ook een mooi inkijkje in jouw gevoelswereld, jouw leven. Ook jij zet mij nu met jouw stukje aan tot nadenken. Ik kan mij helemaal vinden in je uitspraak dat je naarmate de tijd vordert het afscheid meer een aanvaarden en transformeren is. Ook voor mij werkt het zo. Ik praat erover, schrijf, laat het gevoel van pijn en diepe rouw toe, tranen vloeien en vanzelf weer komt er een moment dat het lichter wordt, een minder zwaar gevoel van binnen, dan komen de mooie herinneringen en ook het moment dat ik er vrede mee kan hebben.
Elk proces heeft een andere laag, ouders en gezinsleden die overlijden of vriendinnen van het ene op het andere moment. Het overlijden van mijn laatste hond Roos heeft een enorme impact gehad in een periode die voor mij heel intens is geweest, ik bezig was mijn leven alleen weer in goede banen te leiden. Ik proef dat ook in jouw woorden, vooral in je laatste stukje over je moeder, het verdriet dat je voelde en nog hoe je haar mist, maar het gouden gevoel dat zij je nu geeft door haar humor, relativering, haar bemoediging, haar liefde, haar boeken en zoveel meer wat zij jou heeft nagelaten. Ik denk genoeg warmte en liefde voor de rest van je leven en dat gevoel heb ik overgehouden aan het laatste jaar samen met mijn vader. Eigenlijk ben ik nog lang niet uitgepraat hierover…
Afscheid nemen komt voor mijn gevoel vaak op het juiste moment, het werd tijd voor iets nieuws. Maar afscheid nemen van mensen die ’te jong’ sterven vind ik het moeilijkste. De kennissen van in de 30 en 40, de vriendin van 50, mijn schoonmoeder die begin 60 was, mijn tante begin 70, daarmee kwam er ook het einde aan een periode van gezelligheid waar niet altijd iets voor terugkwam. Dat vond ik heel jammer. Daar heb je ook geen invloed op, het overkomt je. Vrienden die verhuizen naar honderd kilometer of nog meer km verderop, en het te druk krijgen met kleinkinderen, dat vind ik ook een gemis. Komen weer leuke facebookfriends, die je soms ook in het echt leert kennen, voor terug, maar dan alleen voor mij. Want mijn man heeft geen social media ☺ Dus een vervanging is het niet.
Hierboven heb ik al benoemd dat er vaak ‘een tijd aan vooraf gaat’, daarna komt het afscheid, daarna het slijten en dan is het goed. Dat kan een afscheid van mens of huis of plek zijn, maar het afscheid van dierbaren en vooral van mensen ‘te jong’ heeft veel impact. Dat slijt wel, maar blijft een beurse plek. Gelukkig kan ik na lange tijd, ondanks het gemis, genieten van het moois dat er was. Ik ervaar wel nu ik ouder word veel meer behoudendheid ten aanzien van nieuwe vriendschappen. Vaak ook moeilijk om weer op te bouwen, er is geen verleden samen, een basis moet je weer maken, met sommige mensen lukt dat, met anderen niet. Zo is het leven denk ik, maar probeer te genieten van wat er wel is. Ik begrijp dat jouw leven ook ‘alleniger’ wordt, maar ik geloof Dani, dat dat voor iedereen geldt.
Afscheid in welke vorm dan ook, van mensen , van periodes in mijn leven, van fysieke mogelijkheden. Het brengt mij heimwee, soms een stil verlangen en soms verdriet. Woede is mij ook niet vreemd. Al realiseer ik mij dat schoonheid in wat ik zie, hoor of beleef de pleister is op de wond is. En het leven is altijd sterker.
Mooi hoe jij ons aan het denken zet.
Athy, wat een mooie woorden geef je hier over jouw beleving van afscheid. Eerlijk gezegd sluiten die woorden heel goed aan. Vooral heimwee, verlangen en woede zijn onderdeel van het rouwproces en kunnen altijd voelbaar blijven, maar alles aan schoonheid wat ons nu raakt in welke vorm dan ook, geeft ons leven kleur en maakt het nog sterker!
Afscheid is afhankelijk van de omstandigheden, ik bedoel hoe zwaar het weegt en hoe goed je ermee om kunt gaan denk ik. Afscheid van mijn vader moest binnen 1 week, dat heeft me zwaar getroffen heb er jaren last van gehad, afscheid van mijn moeder was minder moeilijk ze was oud in de 80 en kon niets meer en ik zag het als een verlossing voor haar ( ze was een heel erg intelligent mens wat niets meer kon) en ze ging in haar slaap, was daar blij mee. En gisteren afscheid van mijn kater na 17 jaar ook moeilijk maar heb er vrede mee omdat hij nu geen last meer heeft van zijn lijf wat mega aftakelde denk dat liefde een grote rol speelt want voor een mens of dier waar je van houdt wil je het beste en als de dood dat is dan kun je daar vrede mee hebben als je weet dat de energie niet verloren gaat. Houden van maakt afscheid nemen gemakkelijker…..
Leuk je hier te zien Jenny, welkom op mijn website. Veel dank voor je mooie en ook persoonlijke bijdrage aan mijn blogpost. Afscheid nemen van mens en dier op leeftijd en waar je van houdt, maakt het inderdaad gemakkelijker om vrede mee te hebben, maar wil er wel bij vernoemen dat het niet voor mij geldt als een jong iemand overlijdt. Zoals ik al in mijn post schreef, afscheid heeft vele gezichten.
I came across this board and I in finding It truly helpful & it helped me out
a lot. https://crystaldreamsworld.com